ERKEKLERDE KISIRLIK NEDENLERİ Çocukları olmayan çiftlerin yaklaşık %30-50’sinde problem erkekten kaynaklanır. Erkekteki kısırlık nedenleri başlıca iki ana grupta toplanır. 1. Spermin sayı ve kalitesini etkileyen üretim bozuklukları. 2. Spermi dışarıya taşıyan kanallardaki tıkanıklıklar. Erkekteki bu problemlerin nedeni, %30-40 olguda açıklanamaz. Sperm kalite ve sayısındaki bozuklukların nedeni bulunamadığında birtakım deneysel ilaç tedavileri uygulanır. Ancak, bu tedavilerin herhangi bir etkinliği olmadığı gösterilmiştir. Mikroenjeksiyon tekniğinin 1992 yılından itibaren uygulanmaya başlanması erkek kısırlığının tedavisinde bir dönüm noktası olup, bu teknik ile şiddetli erkek kısırlığı durumlarında bile yüksek gebelik oranları elde edilmektedir. 1.SPERM ÜRETİM BOZUKLUKLARI Erkek kısırlık olgularında spermin üretim ve olgunlaşma bozuklukları en çok rastlanılan sorundur. Üretim bozukluğu sperm sayısı ile ilgili olabileceği gibi kadın yumurtasının döllenmesini engelleyen sperm hareketlerinin zayıflığı veya sperm şekillerinin (Morfoloji) anormalliği ile de ilgili olabilir. Erkeğin sperminin normal kabul edilebilmesi için sayısının en az 20 milyon/ml, hareketli sperm oranının %30 ve yapısal olarak normal sperm oranının %4’ün üzerinde olması gereklir. Sperm değerlerinin yukarıda belirtilenin altında olması halinde doğal yollardan gebelik elde edilmesinde belirgin zorluklar yaşanmaya başlanmaktadır. Birçok faktör spermiogenezi (sperm hücrelerinin üretimi ve olgunlaşması) olumsuz yönde etkileyebilir. İltihabi hastalıklar Bazı bakteri ve virüsler erkekte yumurtalık iltihabına sebep olur. Yumurtalıklarından iltihabi bir hastalık geçiren erkeklerin yaklaşık %25’inde kısırlık problemi oluşturur. Hormon bozuklukları Erkeklik hormonu olan testesteron hormonunun üretimini kontrol eden hormonlarda bozukluk olması durumu. Çevresel problemler Kanser tedavisi için kullanılan ışın ve ilaçlar sperm üretimini bozabilir. 2.YAPISAL BOZUKLUKLAR Spermin üretim yeri olan testislerden dışarı çıkmasını engelleyen tam veya kısmi tıkanıklıklar kısırlık nedeni olabilir. Bu tıkanıklıklar doğuştan olabileceği gibi sonradan geçirilmiş bir enfeksiyona bağlı da olabilir. Testlerden geçirilmiş bir cerrahi müdahale de tıkanıklığa sebep olabilir. Gelelim sağlıklı sperm üretimi, hızı ve şeklinin yeterli olması için gerekli vitamin ve bitkilere; L-Arginin : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan arginin, spermin baş kısmında bol miktarda bulunur ve sperm sayısı ile hızını artıran yarı esansiyel bir aminoasittir. Arginin’den yapılan Nitrik oksit hem spermleri canlı tutar, hem de hızını artırır. Ayrıca Nitrik oksit kan akımını artırdığı için arginin aynı zamanda erektil disfonksiyonda yani impotans, iktidarsızlıkta da çok yararlı bir aminoasittir. Spermin hareketini sağlayan flajelyumun enerjisini sağlayan ATP miktarını glikol’un kullanımını sağlayarak artırır. L-Karnitin : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan karnitin, sperm DNA’sını ve hücre zarını serbest radikallerden koruyan çok güçlü bir antioksidandır. Yağ asitlerini spermin enerji santralleri olan mitokondri’ye sokar ve bu yolla hareket için enerji seviyesini de artırır. Karnitin desteğinin sperm sayısı,hareketi ve kalitesini artırdığı birçok çalışma ile gösterilmiştir. Çinko : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan çinko birçok fonksiyonunun yanında protein sentezi ve antioksidan enzimlerin çalışması içinde gerekli bir elementtir. Sperm sayısının ve kalitesinin yüksek olması için gerekli olan çinko eksikliğinde gonad yetmezliği, testis hacminde azalma ve testosteron seviyesinde düşme olabilmektedir. Selenyum : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan selenyum güçlü bir antioksidandır ve sperm üretimi,hızı ve testis gelişimi için gerekli bir elementtir. Birçok çalışmada selenyum eksikliğinin kısırlığa yol açabildiği gösterilmiştir. Vitamin C : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan vitamin C, çok önemli ve basit bir kısırlık nedeni olabilen spermlerin aglütinasyonunu (birbirine yapışmasını) önleyerek, oksidatif stresi azaltarak ve sperm sayısını artırarak sperm sağlığı üzerinde çok önemli bir rol oynar. Folat : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan folik asit yani folat down sendromu gibi genetik anomalili doğum veya düşüklere neden olabildiği gösterilmiş olan sperm hücrelerindeki kromozomal anomalilerin oluşmasını önleyen önemli bir B vitaminidir. Sağlıklı DNA,RNA ve protein sentezi için gereklidir. Eksikliğinde anöploidi oranı artarki bu da düşüklere, anomalili doğumlara sebep olabilir. Folat takviyesinin aynı zamanda sperm sayısını artırdığı da gösterilmiştir. Vitamin B12 : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan vitamin B12, DNA sentezi için gereklidir ve spermleri oksidatif stresten koruyarak,hızını artırarak önemli görevler ifa eder. Vitamin E : Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan vitamin E,spermleri oksidatif stresten koruyarak,hızını artırarak, penetrasyonunu artırarak fertilizasyonu artırır. Birçok merkezde infertilite sorunu olan erkeklerde sperm morfoloji yani şekil bozukluğu ve lökosit artışı varsa 2 aydan uzun süreli vitamin E takviyesi yapılmaktadır. Epimedium:Kasperm kapsülün içeriğinde de bulunan epimedium, azgın teke otu olarak da bilinir ve yüzyıllardır özellikle de çin tıbbında yaşam gücü ve cinsel enerjiyi yükseltmek için kullanılır. Magnaflorin alkaloidleri, antioksidan flavonoidler, glikosidler ve icariin içerir. Bunun gibi aktif maddeler ve Nitrik oksit düzeylerini yükselterek kan akışını artırarak iktidarsızlıkta fayda sağlar, cinsel fonksiyonları iyileştirir, sperm sayısını ve meni miktarını artırır. Tribulus terrestris : Tribulus terrestris özellikle hint ve çin geleneksel tıbbında diğer birçok faydası yanında sperm sayı ve hızını artıran bir bitki olarak uzun yıllardır kullanılmaktadır. Testosteron ve LH hormon seviyelerini doğal yolla artırır. Ayrıca çok önemli bir kısırlık nedeni olabilen ve aglütinasyona neden olan anti-sperm antikorların oluşmasını önleyerek ciddi fayda sağlar. DHEA hormon seviyelerini de artırır ve erektil disfonksiyon’da da ciddi faydası olan bir bitkidir. Protodioskin adlı etken maddesi ile aynı zamanda impotans ve cinsel isteksizlikte de çok faydalıdır. Kasperm kapsülün içeriğinde tribulus’da mevcuttur. Ferula (Çakşır ) : Ülkemizde özellikle doğu ve güneydoğu anadolu bölgelerinde yetişir. Çok eski tarihlerden beri bilinen ve kullanılan bir bitkidir. Bunu tüketen keçilerin ikiz-üçüz doğum yapmaları üzerine yapılan son dönem bilimsel çalışmalarda cinsel gücü ve isteği,sperm sayısını ve hareketliliğini artırdığı gösterilmiştir. Kasperm kapsülün içeriğinde ferula’da mevcuttur. Harnup (Keçiboynuzu) :Keçiboynuzu spermlerin baş kısmında bulunan akrozom içeriğindeki enzimlerin aktivitesini yükselterek yumurta zarının parçalanmasını kolaylaştırır ve böylece gebelik şansını artırır. Bol miktarda çinko, B12, fosfor, kalsiyum ve gallik asit içerir. Sperm sayısı ve hızını da artıran keçiboynuzu aynı zamanda iktidarsızlık sorununda da yıllardır kullanılan bir bitkidir. Kasperm kapsülün içeriğinde yine keçiboynuzu’da mevcuttur. Kabak çekirdeği : Çinko,manganez ve esansiyel yağ asitleri gibi sperm üretimi için gerekli maddeleri bol miktarda içeren kabak çekirdeği aynı zamanda testosteron üretimini dengeleyen fitosteroller içerir. 100 gram kabak çekirdeği yaklaşık 4 gram arginin içerirki bu yolla hem spermleri canlı tutar, hem de hızını artırır. Kasperm kapsülün içeriğinde yeterli oranda kabak çekirdeği ekstresi mevcuttur.
Erkeklerde kısırlık nedenleri ve bitkilerle tedavisi
ERKEKLERDE KISIRLIK NEDENLERİ Çocukları olmayan çiftlerin yaklaşık %30-50’sinde problem erkekten kaynaklanır. Erkekteki kısırlık nedenleri başlıca iki ana