Ekinezya

Ekinezya bitkisinin faydaları ve incelenmesi Drog : Kök ve rizomlar (Radix Echinaceae, Rhizoma Echinaceae) Alman E Komisyonu Echinacea purpurea’nın taze herbasından sıkmak suretiyle elde edilen usareyi ve E. pallida ile E. angustifolia’nın köklerini de drog olarak kabul etmektedir. Farmakope : Drog; BHP 1983 ve BHP 1990 , Amerikan ve Avrupa Farmakopelerinde ayrıca ESCOP ve Komisyon E monografilerinde kayıtlıdır. Tanınması : Bir Kuzey Amerika bitkisidir. Almanya’da kültüre alınmıştır. Otsu bir bitki olup, 50 cm boyunda ve tüylüdür. Yaprakları yeşil, dar ve uzun, lamina kenarı dişlidir. 1-3 adet çiçek sapı bulunur ve çiçekler bu sapların ucunda yer alır. Çiçeklerin yapısı papatyayı andırır. Çapları 7-8 cm olan çiçekler dallanmış bir eksen üzerinde toplu halde bulunurlar (infloresens, çiçek durumu) . Ekinezyanın çiçeği bir kapitulum olup, ekseni kısa ve etlidir. Kapitulumda iki türlü çiçek bulunur. Orta kısımda yer alanlar kahverengi ve tüp şeklindedirler. Bu bölgeye parmak ucuyla dokunulduğunda, oldukça sert bir yapıda olduğu fark edilir. Sayıları 100 kadardır. Bunları, adetleri 20 – 24 arasında olan, 2 – 3 cm. uzunluktaki dil şeklinde çiçekler çevreler.Bu çiçekler E. purpurea’da mor, E. pallida’da soluk pembe renklidirler ve aşağı doğru sarkıktırlar. Terkibi : (31) Amidler : Bitkide en az 20 kadar amid bulunmaktadır. Bunların ekserisi 11-16 karbonlu, düz zincirli yağ asidlerinin izobutil türevleridirler. Echinacein bu amidlerin en tanınmışıdır. Karbonhidratlar: Büyük molekül ağırlıklı polisakkaridler (Echinacin), şekerler, inülin.. Glikozidler : % 0,5 – 1 oranında bir kafeikasid türevi olan Echinacosid ve E. angustifoliaya özel quinikasid türevi cynarin.. Alkaloidler : % 0,06 gibi çok düşük oranda ve pirolizidin halkası taşıyan iki alkaloid; tussilagin ve isotussilagin.. Diğer : Seskiterpen lakton esterleri, resin, bir karotenoid olan betain, fitosteroller, yağ asidleri ve uçucu yağ.. Etki ve Kullanılışı : Ekinezya bilinen en kuvvetli immun stimülan etkili bitkidir. Klinik olarak gösterilmiş diğer etkileri antiviral, antibakteriel ve periferik vazodilatördür. Bitkinin, virüslerin sebep oldukları hastalıkları iyileştirmesi, bu endikasyonda da, diğer antiviral droglardan daha etkili olduğunu göstermektedir. Allerjik reaksiyonlara karşı vücudun direncini arttırır. İnfeksiyon hastalıklarının tekrarlamasını önler. Furunculosis, septisemi ve bademcik iltihaplanmasında çok etkilidir. Kış mevsiminin başlangıcında, günde 1 fincan alınacak dekoksiyon ile 15 – 20 günlük bir kür yapılması, grip ve diğer soğuk algınlığı hastalıklarını önler. Bu kür, salgınlarda birer hafta ara ile 2 – 3 defa tekrarlanabilir. Kemoterapiden önce yapılacak 10 günlük bir kür, tedavi sonunda lökosit sayısının azalmasını önlemektedir. Yine kanserli hastalar, çayını 15 er günlük kürler halinde ve sabah-akşam olmak üzere, günde iki defa içmelidirler. Her 15 günlük kür arasında 15 gün fasıla verilir ve sonra kür tekrarlanır. Bu uygulamaya, doktorun uygun görmesi hâlinde, kemoterapi boyunca da devam edilebilir. Bitkinin hâlen, immun stimülan ve hyaluronidaz antagonisti etkileri üzerinde araştırmalar yapılmaktadır. Ekinezya ve kendisinden çıkarılan droglar şu rahatsızlıklarda kullanılmaktadır : *Bağışıklık sisteminin uyarılması ve kuvvetlendirilmesi *Tekrarlayan infeksiyonlar *Akut ve kronik solunum yolları infeksiyonları *Nazo farengeal akıntılar *Herpes simplex, ağız yaraları ve vajinit *İdrar yolları infeksiyonları *Ağız – boğaz infeksiyonları *Grip, nezle. Septisemi *Bakteriel cilt hastalıkları (şirpençe, burun sivilcesi, çıban) *Piyore *Myaljik ensefalomyelit Preparatları ve Dozları : (31) 1. Kuru Drog : Günlük dozu 3 x 1 – 2 g dır. 2. Hazır Süzme Paket Çay: Hastalıklardan korunmak için günde 1 adet, tedavi için günde 3 adet alınabilir. 3. Usare : Taze herbadan sıkılarak elde edilir. Günlük dozu 5 – 10 ml (1-2 tatlı kaşığı) dir. 1 tatlı kaşığı usare su ile birlikte veya kuşburnu çayına ilâve edilerek alınır. 4. Dekoksiyon : % 1 oranında hazırlanarak sabah akşam birer fincan içilir. 5. Sıvı Ekstre : % 45 lik alkolle 1/1 oranında hazırlanır. Dozu, günde 3 x 0,25 – 1,0 ml dir 6. Tentür : % 45 lik alkolle 1/5 oranında hazırlanır. Yaşa ve hastalığın şiddetine bağlı olarak günde 3 defa 1-2 ml alınır.Tentür daha ziyade homoeopatik müstahzarların hazırlanmasında kullanılmaktadır . Farmakoloji : (31) İmmün stimülan aktivite hayvan denemelerinde, Karbon Klerans testi ile in vivo olarak gösterilmiştir. Bu aktivite drogdaki polisakkaridlerden ileri gelmektedir. Polisakkaridler interferonların çokca açığa çıkmalarını sağlamakta ve granulositlerin fagositoz aktivitelerini arttırmaktadırlar. Yapılan araştırmalarda akyuvarların (leucosit) ve kanserli hücreleri öldüren T hücrelerinin sayılarını arttırdığı, fagositoz hücre aktivitesini yükselttiği, interferon sentezini aktive ettiği ve hyaluronidaz enzimi yapılmasını baskıladığı gösterilmiştir. İçinde ekinezyanın da bulunduğu çok droglu bir bitkisel ilâcın, fonksiyonel ve nöro-hormonal hastalıklarla bağlantılı, bakterili ve hassas mesane semptomlarını iyileştirdiği belirtilmiştir. Yan ve Aksi Tesirleri : Oral yoldan kullanılan ekinezya preparatları deride döküntülere ve tansiyon düşüklüğüne sebep olabilmektedir. Parenteral uygulamada üşüme ve titreme, kısa süreli ateş yükselmesi ve bulantı, kusma gibi gastrointestinal bozukluklar görülebilir. Polen allerjisi olan kimselerde çeşitli allerjik belirtiler ortaya çıkabilir. Bağışıklık sistemini baskılayan ilâçlarla birlikte kullanılmaz. Otoimmün ârazlardan ileri gelen hastalıklarda (İnsüline bağlı diabet, Multipl Skleroz, AIDS), tüberküloz ve polen allerjisi olanlarda kullanılmaz. (Otoimmün hastalıklar, vücudun bağışıklık sistemindeki bozukluk sonucunda ortaya çıkar. Böyle hastalıklarda vücut, kendi dokusunu yabancı bir doku olarak algılar ve onu yok etmeye çalışır ). Yeterli araştırmalar olmadığı için hâmilelikte ve süt verme döneminde kullanılmamalıdır. Hiç bir preparatı 2 aydan fazla süreyle kullanılmamalıdır. Kaynakça: Bitkiler ve sağlık. A.Kalafatçılar. İ. Kalafatçılar.sidaş yay.1.Baskı. 2009. izmir. Şifalı bitkiler